Sa Anilao

SA ANILAO

gumaling sa tubig ng Anilao

ang matagal kong inindang pilay

sa balikat, kaytagal nang ngalay

na akin ngayong naigagalaw

O, maraming salamat sa dagat

sa nakagaling na tubig-alat

naitataas na ang balikat

na dati'y masakit kung iangat

at sa wakas ay nailatag ko

sa pulong ng zero waste ang isyu

lalo na't yosibrik kong proyekto

nang malutas ang upos na ito

kahit papaano'y may pumansin

proyekto kong munti'y dininig din

sa ka-adbokasya'y naitanim

ang isang isyung dapat lutasin

imbitado'y si misis sa pulong

at ako'y salimpusa lang doon

subalit sumama na sa layon

na yosibrik man ay makatulong

O, Anilao, salamat pong muli

sa pulong natalakay ang mithi

balikat pa'y gumaling ng sidhi

habang masid, kariktan mong lunti

- gregoriovbituinjr.

05.29.2022

* dumalo ang makatang gala sa dalawang araw na pulong ng Zero Waste Philippines, Inc. (ZWPI) sa Anilao, Mabini, Batangas, Mayo 28-29, 2022

* litratong kuha ni misis

Tag-ulan na

TAG-ULAN NA

kagabi, ngayong gabi

umulan ng malakas

sa bubong ay kaytindi

tila ba nandarahas

misis ay nagbunganga

nang nagkalat ang plastik

na basurang binaha

sa kalsadang nagputik

nagugulumihanan

sa nasalantang gamit

binaha kasi naman

tiyan na'y naghihigpit

ngayon nga'y tag-ulan na

kaya kita'y mag-ingat

baka maabutan pa

ng tabsing na kay-alat

- gregoriovbituinjr.

05.27.2022

Gamugamo

GAMUGAMO

pinatay ko ang ilaw sa silid

nang gamugamo'y nangaglipana

kaya di na sa atin nalingid

na ulang matindi'y daratal na

ganoon sila, aking napansin

binuksan ko ang ilaw sa banyo

kawan silang nagsisuguran din

at bombilya'y pinutakting todo

lumabas muna ako ng bahay

kayrami rin sa ilaw ng poste

tila nagpipyesta silang tunay

sa nadamang laya ngayong gabi

at maya-maya lang ay umulan

naisipan kong agad umuwi

ang bubong ay nagkakalansingan

nagtungong banyo upang umihi

kawang gamugamong naroon

animo'y naglanguyan sa timba

o nangalunod ang mga iyon

anong kanilang ibinabadya

- gregoriovbituinjr.

05.27.2022

Sumpa

SUMPA

nanumpang gagawin daw ang lahat para sa bayan

ngunit buwis na dalawang bilyon, di mabayaran

ganyan ba, ganyan ba ang gagawin para sa bayan?

hanggang diyan ba'y puno rin ng kasinungalingan?

"ikaw kaya ang magpresidente" ang sasabihin

nagbabanal-banalan ang kilalang sinungaling

"ikaw kaya ang may Tallano gold" sabihin mo rin

"upang tulad mo boto'y mabili rin naman namin"

"may ebidensya ka ba? ilabas mo, dalian mo

kung walang maipakita'y tumahimik ka, gago!"

"lumaban man kami'y wala kaming pulis, sundalo

na pwede mong utusan laban sa mamamayan mo"

"kung wala pala kayong ebidensya, manahimik

kung ayaw ninyong mga mata ninyo'y magsitirik"

galit niyang sabi, ito ang tugon nami't hibik:

"di kami tatahimik kung diktadura'y ibalik!"

datapwat wala pa ring tiwala ang sambayanan

sa anak ng pinatalsik noon sa Malakanyang

patuloy at mahigpit na magmamatyag ang bayan

nang panahong kasumpa-sumpa'y di magbalik naman

- gregoriovbituinjr.

05.26.2022

Inumin

INUMAN

naroon ako sa tunggaan

at nakipagbalitaktakan

ng ideya ng kasawian,

ng kasiyahan, ng kawalan

habang kabalitaktakan ko'y

kung anu-anong binabato

aba'y di naman bote't baso

kundi ideya sa diskurso

bakit ba puso'y nangangatal

pag nakita'y dalagang basal

bakit may nagpapatiwakal

sa pag-ibig nagpakahangal

patuloy ang aming pagtungga

nang paksa'y mapuntang kaliwa

na makatao ang adhika

ang kanan ba'y pasistang sadya

ang tanggero'y nawiwili rin

sa marami naming usapin

bago mag-uwian, nagbilin

bayaran ang ininom namin

- gregoriovbituinjr.

05.26.2023

Soneto 98

SONETO 98

ni William Shakespeare

malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod (tugmaang abab-cdcd-efef-gg)

Mula sa iyo na sa tagsibol ako'y nawalay

Ipagyabang man ni Abril sa kanyang buong gayak

Diwa ng kabataa'y nilapat sa bawat bagay

Malaking Saturno'y kasamang tumawa't lumundag.

Gayunman, salay ng ibon o amoy na kaytamis

Ng samutsaring bulaklak sa samyo't kulay niyon

Baka sa akin malikha ang kwento ng tag-init

O bunutin sa kandungan nila kung laki roon;

Ni sa kaputian ng liryo'y di ako nagtaka

Ni purihin ang rosas sa pagkapulang kaytindi

Silang anong tamis bagamat anyo'y kaysasaya

Iginuhit matapos mong ayusing makandili

Datapwat taglamig pa rin, malayo ka na't wala

At sa anino mo'y naglaro akong walang sawa

- gregoriovbituinjr.

05.26.2022

Tugmaan:

abab - katinig na mahina a; katinig na malakas a;

cdcd - katinig na malakas i; katinig na mahina o;

efef - patinig na walang impit a; patinig na walang impit i;

gg - patinig na may impit a

SONNET 98

from the book The Sonnets by William Shakespeare, Collins Classics

From you have I been absent in the spring,

When proud-pied April, dress'd in all his trim,

Hath put a spirit of youth in every thing,

That heavy Saturn laugh'd and leap'd with him.

Yet nor the lays of birds, nor the sweet smell

Of different flowers in odour and in hue,

Could make me any summer's story tell,

Or from their proud lap pluck them where they grew;

Nor did I wonder at the lily's white,

Nor praise the deep vermilion in the rose:

They were but sweet, but figures of delight;

Drawn after you, you pattern of all those.

Yet seem'd it winter still, and, you away,

As with your shadow I with these did play.

Dignidad

DIGNIDAD

wala sa pagsasalita ng Ingles ang dignidad

kundi sa pagpapakatao't kabutihang hangad

kaygandang payo ni Lola Flora ay inilantad

ni Carlo Dalisay, sa burol nito'y inilahad

ang dignidad ay nasa pakikipagkapwa-tao

di iyon nakikita sa pagiging Inglesero

kunwa'y may pinag-aralan, Ingles doon at dito

ngunit ganid, sa Ingles nanghihiram ng respeto

kapwa Pinoy ang kaharap ngunit pa-Ingles-Ingles

nasaan na ang dignidad kung ganito ang nais

mayabang, palalo, sukaban, ah, nakakainis

sa Kartilya ng Katipunan, ito:y nagkahugis

kamahalan ng tao'y wala sa pagkahari nga

o sa pagkapari, tangos ng ilong, puting mukha;

kahit laking gubat, batid lang ay sariling wika

ngunit nakikipagkapwa'y may dignidad ngang sadya

ang payong iyon ni Susan Roces kay Coco Martin

ay magandang aral para sa henerasyon natin

ang Kartilya't payo ni Susan pag sinabuhay din

tunay na malaking tulong sa bayan at sa atin

- gregoriovbituinjr.

05.26.2022

Nilay

NILAY

naroong makata'y tumatagay

habang nakaupo't nagninilay

kailan kakamtin ang tagumpay

nang maitayo'y lipunang pantay

makata'y matipid mang bumarik

puso'y punong-puno ng himagsik

mga alaala'y nagbabalik

nang mabuting binhi'y naihasik

madalas na ulo'y nakasubsob

habang kumakatha nang marubdob

mistulang kalabaw na naglublob

sa putikan ng maraming kutob

nalasing na ang makatang gala

subalit patuloy sa pagkatha

habang alak sa nguso'y bumula

buti na lang ay di nasungaba

- gregoriovbituinjr.

05.25.2022

Hintay lang

HINTAY LANG

nagsusumamo ang kanyang mata

"Hintay lang" ang sabi ko sa kanya

matapos kumain ay nagpasya

ulo ng isda'y binigay ko na

ganyan ako sa mga alaga

aso man iyan o kaya'y pusa

askal, aspin, kahit asong gala

animo'y kaibigan kong sadya

nakakatuwa't nakakainis

kumakain kang sapat, di labis

baka makagat ka pa't may rabis

sa huli ka na lang bubungisngis

kay-among mukhang iyon na'y sapat

upang bigyan ng makabubundat

aso'y sadyang kaibigang tapat

kaya ating alagaang sukat

- gregoriovbituinjr.

05.25.2022

Bagong tibuyô

BAGONG TÍBUYÔ

punô na ang isa kong tíbuyô

bago'y pinag-iipunang buô

upang sa dusa'y di mapayukô

ilang buwan man bago mapunô

kailangan kasing pag-ipunan

ang kalusuga't kinabukasan

ang edukasyon ng kabataan

at paghahanda sa katandaan

dapat talagang makapag-ipon

upang may maihanda paglaon

sakaling kailanganin ngayon

may pandagdag, di man sapat iyon

pagbabakasakali ngang sadyâ

itong bagong tibuyong ginawâ

magtíbuyô ta nang may mapalâ

upang anumang mangyari'y handâ

- gregoriovbituinjr.

05.25.2022

* tíbuyô - Tagalog-Batangas sa wikang Kastilang alkansya

Ang kwento ng nuno

ANG KWENTO NG NUNO

mahirap maghanap ng karayom sa dalampasigan

yaong sabi ng nuno sa apo kamakailan

kahit na isa kang mananahi sa kapatagan

maliban kung may dala ka na mula patahian

namimilosopo rin paminsan-minsan ang nuno

upang mabigyang aral ang apong nakatalungko

pinagmamasdan ang alon sa di naman malayo

kanyang nuno'y pinakinggan ng buong diwa't puso

nagkwento ang nuno ng karanasan niya noon

mula bata, magbinata, mag-asawa paglaon

sinariwa ang mga saya't dusa ng kahapon

ng digma, ng unos, ng pagtutunggali sa alon

kanya bang mga kwento'y karunungang masasabi?

upang sa panahon ngayo'y may aral at may silbi?

lumang panahon ba'y ating basta isasantabi?

o hahalawan ng aral ang karayom ng sastre?

- gregoriovbituinjr.

05.23.2023

Soneto 138

SONETO 138

ni William Shakespeare

malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

20 pantig bawat taludtod (tugmang abab-cdcd-efef-gg)

Pag ang aking mahal ay sumumpang / siya'y katha sa katotohanan,

Siya'y pinaniniwalaan ko / kahit siya'y nagsisinungaling,

Baka ako'y isipin pa niyang / di pa edukadong kabataan,

Di na natuto sa mga maling / kadalubhasaan sa daigdig.

Na walang katuturang isipin / niyang ako'y ituring na bata,

Danga't mga nagdaang araw ko'y / batid niyang pinakamaganda,

Payak kong pinupuri ang kanyang / nagsalitang sanga-sangang dila;

Kaya ang katotohanang payak / sa bawat panig ay napigil pa.

Pagka-di-makatarungan niya'y / bakit kaya di niya inusal?

At kahit pagiging matanda ko'y / di ko rin naman mabanggit-banggit?

O, nasa tiwala yaong ano't / kaygandang gawi ng pagmamahal,

At di masambit ng mga taon / kahit na ang gulang ng pag-ibig.

Samakatwid ay nagsinungaling / siya sa akin, gayon din ako,

Mali mang kami'y magsinungaling / ay nagkaniig kaming totoo.

Tugmaan batay sa aralin sa katutubong pagtula

* abab - katinig na mahina a; katinig na mahina i;

* cdcd - patinig na walang impit a; patinig na may impit i;

* efef - katinig na malakas a; katinig na malakas i;

* gg - patinig na walang impit o

SONNET 138

from the book The Sonnets by William Shakespeare, Collins Classics

When my love swears that she is made of truth,

I do believe her, though I know she lies,

That she might think me some untutor'd youth,

Unlearned in the world's false subtleties.

Thus vainly thinking that she thinks me young,

Although she knows my days are past the best,

Simply I credit her false-speaking tounge;

On both sides thus is simple truth suppress'd.

But wherefore says she not she is unjust?

And wherefore say not I that I am old?

O, love's best habit is in seeming trust,

And age in love loves not to have years told.

Therefore I lie with her, and she with me,

And in our faults by lies we flattered be.

Manggagawa

MANGGAGAWA

manggagawa, mundo'y likha ninyo

kayo ang bumubuhay sa mundo

ngunit dahil sa kapitalismo

kayo'y api, kinawawa kayo

ito'y dahil kayo'y naisahan

nitong kapitalistang iilan

ginawa kayong tau-tauhan

kayo'y napagsasamantalahan

sa ganyan, huwag kayong pumayag

magkapitbisig kayo't pumalag

ang sistema kunwa'y di matinag

kaya kayo ang unang bumasag

kung wala kayo, walang Kongreso

walang gusali, tulay, Senado

Simbahan, at Malakanyang dito

walang pag-unlad kung wala kayo

binubuhay ninyo ang daigdig

ekonomya'y umunlad ng liglig

likha ninyo'y dapat isatinig

lipunang asam ay iparinig:

lipunan ng uring manggagawa

na ang pagsasamantala'y wala

walang kapitalistang sugapa

sa tubo, walang api't dalita

- gregoriovbituinjr.

05.23.2022

Kalikasan

KALIKASAN

ating kalikasan

at kapaligiran

ating alagaan

huwag pabayaan

upang salinlahi

at iba pang lipi

dukha't ibang uri

ay di mangahikbi

pagkat nawala na

kalikasang sinta

tila itinumba

ng kapitalista

at tusong hunyango

para lang sa tubo

paano mahango

ang mundong siphayo

kinalbo ang bundok

gubat ay inuk-ok

sa kita tumutok

sa bulsa sinuksok

gawin ang marapat

upang yaong bundat

sa tubo'y mapuknat

at maisiwalat

- gregoriovbituinjr.

05.23.2022

Pagtatanim

PAGTATANIM

tara, kita'y magtanim sa paso

ng binhing tagos sa diwa't puso

tara, kita'y magtanim ng puno

alagaan ng buong pagsuyo

tara, kita'y magtanim sa parang

ng binhi ng kalayaang asam

tara, kita'y magtanim sa ilang

ng binhi ng buti't may katwiran

pwede kayang magtanim sa gulong

habang sa trompa'y dinig ang bulong

subukan kung ito'y ikasulong

ng bayang problema'y patong-patong

ah, kaygandang gawa ang magtanim

lalo't lumago'y punong may lilim

tinikang rosas man ang masimsim

may ihahandog sa sintang lihim

tara, kita'y magtanim ng gulay

upang may maiulam sa bahay

di ba't ganito'y kaygandang pakay

upang walang magutom na tunay

balang araw ay may maaani

lalo't inalagaang mabuti

pagtatanim ay sadyang may silbi

sa bayan, sa pamilya't sarili

- gregoriovbituinjr.

05.23.2022

Kandila sa Bantayog

KANDILA SA BANTAYOG

sa Bantayog ay nagsindi't nagtulos ng kandila

kasama ng ibang sa mahal nila'y nangulila

hanggang ngayon, bayani, martir, mga iwinala

ay di nililimot, naririto't ginugunita

lalo't anak ng diktador sa halalan nagwagi

yaong damdamin sa diktadura'y namuo muli

animo'y muling nadama ang naranasang hapdi

ng mga kaanak ng iwinala't nangasawi

nagtulos ako ng kandila bilang pagpupugay

sa mga bayaning sariling buhay ang inalay

para sa lipunang makataong kanilang pakay

para sa lipunang patas, pangarap nilang tunay

ang kandila'y nauupos subalit naging tanglaw

upang panibagong pag-asa'y ating matatanaw

simbolong sa dumatal na karimlan ay may ilaw

panahon nang magkaisa, mag-usap, at gumalaw

- gregoriovbituinjr.

05.22.2022

* nasa Bantayog ng mga Bayani ang makatang gala, at nakiisa sa programang puno ng pagtatanghal ng tula, awit at talumpati, 05.21.2022

* may bidyo na mapapanood sa kawing na:

https://www.facebook.com/103909035577656/posts/132546902713869/?app=fbl

Pambura

PAMBURA

buburahin ba nila ang totoong kasaysayan

ng bayan upang isulat ang kasinungalingan?

buburahin ba nila ang naganap sa kahapon

upang mag-imbento ng bagong kasaysayan ngayon?

buburahin ba nila ang nakaraang nangyari

na kalagayan daw noong diktadura'y mabuti?

buburahin ba nila yaong totoong salaysay

na panahong yao'y walang iwinala't pinatay?

buburahin ba nila ang himagsik na sumilang

dahil sa galit ng bayan sa diktadurang halang?

anong klaseng pambura ang kanilang gagamitin

upang nakasulat na kasaysayan ay pawiin?

napupudpod din ang pambura sa dulo ng lapis

pag sa kasinungalingan madla'y di makatiis

di nila hahayaang mangyari ang mga ito

di payag burahin ang kasaysayan ng bayan ko

- gregoriovbituinjr.

05.22.2022

Halibyong

HALIBYONG

nagwagi nga ba dahil sa matitinding halibyong

o fake news nang mismong masa ang ginawang panggatong

daranasin bang muli ng baya'y pawang linggatong

kasinungalingang kunwa'y totoo ang uusbong

ah, sumasapit muli sa ating bayan ang dilim

nasa dapithapon tayo't mamaya'y takipsilim

matatalos ba natin bawat nakaamba't lihim

mangyayari bang muli ang nagbabantang rimarim

papayag ba tayong yurakan ang katotohanan

hawak nila ang pambura tungo sa kadiliman

anumang marapat gawin ay ating pag-usapan

nang di nila mapawi ang bakas ng  nakaraan

mga halibyong ay patuloy na labanan natin

pati nagbabantang historical revisionism

huwag nating hayaang ito'y kanilang baguhin

na kunwari'y di nangyari ang diktadura't lagim

- gregoriovbituinjr.

05.21.2022

* HALIBYONG - fake news, pagkukwento ng isang pangyayari subalit taliwas sa tunay na nangyari, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 426

Usapan sa 2150

USAPAN SA 2150

tara, kunan natin ng litrato

yaong puno doon sa museyo

kawili-wili raw tingnan ito

nanlumo naman ang aking lolo

di kasi ito inalagaan

hanggang puno'y nawalang tuluyan

mundo'y kay-init, walang pagtamnan

ng punong sa init pananggalang

kung di nagpabaya ang ninuno

disin sana'y mayroon pang puno

paano na? ito na'y naglaho

O, tao, saan tayo patungo?

BALIK SA 2022

tumitindi ang banta ng klima

bagyo'y kaytindi kung manalasa

bundok at gubat ay nakalbo na

tuyot na ang lupang sinasaka

tara, magtanim tayo ng puno

diligan ito upang tumubo

kumilos tayo't magtagpo-tagpo

mag-usap ng puno'y di maglaho

gawin natin sa kasalukuyan

ang para na sa kinabukasan

ng sunod na salinlahi't bayan

tara, kumilos na, kaibigan

- gregoriovbituinjr.

05.20.2022

* tula para sa International Museum Day, 05.18.2022

* 2 litrato mula sa google

Kahayupan

KAHAYUPAN

ang padatal bang bagong rehimen

ay mapangutya't mapang-alipin

matay ko mang nilayin, dibdibin

ay di ko pa matanto sa hangin

mababalik ba sa dating ayos

na karapatan ay binabastos

na mga dukha'y nabubusabos

ng sistemang di ka makaraos

yumayaman ang dating mayaman

at dukha'y lalong nahihirapan

paano ba haharapin iyan

kung sistema'y pulos kahayupan

marami bang muling mawawala

nagprotesta'y huhulihing bigla

karapata'y binabalewala

hustisya'y muling ikakaila

kahayupang ganyan ay masahol

ah, paghandaan ang pagtatanggol

magkaisa tayo sa pagtutol

laban sa kahayupang bubundol

sa atin, sa lupang tinubuan

kung lipunang makatao'y asam

may tungkulin tayong gagampanan

sa panahong kinakailangan

- gregoriovbituinjr.

05.19.2022