Utang

UTANG

huwag mong gawing makasanayan ko ang pag-utang

dahil sa kapritso mong maraming ari-arian

dahil sa bisyo mong bili nito at bili niyan

dahil sa iyong nasang umalpas sa kahirapan

ayos lang kung nais mong sa buhay ay guminhawa

kung ito'y wastong proseso't pagsisikap na sadya

ngunit kung pulos sa utang naman ito nagmula

upang makapagpasikat, anong ating napala?

iyan ba ang buhay? iyan ba ang dapat na buhay?

trabaho ng trabaho dahil dapat makabayad

sa mga pinagkakautangan hanggang mamatay?

ganitong buhay bang pulos utang ang ating hangad?

pinagkakasya ko lamang kung anong naririto

pinagkakasya ko lamang kung anong meron ako

pinagkakasya lamang kung anong mayroon tayo

kaysa mangutang na di naman mabayaran ito

ayokong mabuhay upang magbayad lang ng utang

kaya nga di ko na inugali ang pangungutang

nais ko'y buhay na makabuluhan, di masayang

kaya huwag mo na akong asahang mangungutang

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Soneto sa lockdown

Soneto sa lockdown

Lockdown na naman, at tahimik ang mga lansangan

Ah, sana ganito'y hindi na panahon ng tokhang

Kundi panahon ng pagninilay sa kaligtasan

Dumungaw man sa bintana'y walang nag-iiyakan

Alam ko, sapagkat wala nang pinaglalamayan

Walang lalabas kahit anong init sa tahanan

Nawa'y hulihin lang ang lalabag, walang pagpaslang

Nais kong itulog na lang bawat alalahanin

At managinip habang di pa maarok ang lalim

Ng laot nitong samutsaring pangamba't panindim

Alagatain ang mutya habang narito't gising

Mutyang diwatang naninilay sa gabing madilim

Ah, may curfew na, dapat na ring maging matiisin

Ngunit nais kong lumabas, bibili ng pagkain.

- gregoriovbituinjr.

Tulad ko'y bihirang magtaksi

Tulad ko'y bihirang magtaksi

aba, mga tulad ko kasi'y hindi nagtataksi

sabihin mo nang ako'y di sosyal, dukha, o pobre

mabuti pang mag-dyip, mag-bus, o kaya'y mag-L.R.T.

o kung may araw pa'y maglakad lang sa tabi-tabi

kaymahal ng taksi, pag-upo pa lang ay singkwenta

tumaas na ng sampung piso ang dating kwarenta

sa dyip, ang minimum na pasahe'y nasa nwebe pa

sa bus ay onse, mura sa transportasyong pangmasa

karaniwan, naglalakad lang ako't ehersisyo

lalo't malapit lang, nasa apat na kilometro

lalo't kayhaba ng pila sa L.R.T., ay naku

sa nadaanan nga'y nakakakuha ng litrato

buti pang maglakad o maipit ng trapik sa dyip

ang dama ko'y mas ligtas, lumilipad man ang isip

at nagsusulat sa diwa ng kathang halukipkip

mag-ingat lamang sa pagtawid upang di mahagip

- gregbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Pahabol sa World Poetry Day 2021: Ang makatang Andres Bonifacio

Pahabol sa World Poetry Day 2021: 

Ang makatang Andres Bonifacio

sa Supremo't Makata, ako'y nagpapasalamat

sapagkat siya'y may angking galing din sa pagsulat

tula'y lalabingdalawahing pantig, tugma't sukat

isang tula sa Kastila, isang salin, at apat

salin ng Huling Paalam ni Rizal, Katapusang 

Hibik ng Pilipinas sa Inang Espanya, at ang

Mi Abanico sa Espanyol, pati ang Tapunan 

ng Lingap, Ang mga Cazadores, na kainaman

sa Supremo, at kaytalim ng pananalinghaga

nariyan din ang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa 

bayani, makata, manunulat, at manggagawa

pinaglaban ang kalayaan, tunay na dakila

pakasuriin natin ang kanyang mga sanaysay:

Mararahas na Mga Anak ng Bayan, Mabuhay!

Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog, magnilay

ang mga gintong aral niya'y tunay na may saysay!

mabuhay ka, O, Supremo, Gat Andres Bonifacio

sa iba't ibang sanaysay at tulang pamana mo

kami'y nagpupugay sa ambag mo sa bayang ito

sa World Poetry Day, tulang ito'y alay sa iyo

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa Tutuban, sa Divisoria, Maynila

Panambitan sa World Poetry Day

PANAMBITAN SA WORLD POETRY DAY

ngayong World Poetry Day, Marso Dalawampu't Isa

taos-pusong pasasalamat sa obrero't masa

salamat sapagkat wala ako kung wala sila

salamat sapagkat walang tula kung wala sila

panlipunang hustisya ang karaniwan kong paksa

pang-aapi't pagsasamantala sa mga dukha

pakikibaka ng kapitbisig na manggagawa

isyu nila't problema ang aking itinutula

sapagkat ako'y makatang wala sa toreng garing

wala sa palasyo ng hari't burgesyang balimbing

ako'y nasa digma't sa pagtula'y di nahihimbing

na kung pumanaw, tula'y di kasamang malilibing

sa bawat tulang nalathala'y dukha ang katuwang

nakaapák at sa tulay na kahoy naninimbang

kasama roon sa pagdidilig ng lupang tigang

pagtatamnan nang may mapitas kahit manibalang

salamat sa tula't nabubuhay ng may pangarap

kasama ng maralitang kaagapay sa hirap

salamat sa kapwa makata sa inyong pagtanggap

lalo't kayrami n'yong kathang tunay na mapaglingap

kaya ngayong World Poetry Day, Marso Bente Uno

katuwang ang karaniwang masa, dukha't obrero

naririyan man ang balitaktakan at diskurso

panata'y magpatuloy sa pagtulang may prinsipyo

- gregoriovbituinjr.03.21.2121

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa UP Diliman

Tula laban sa rasismo

Tula laban sa rasismo

tumitindi ang pananakit sa mga Asyano

at inaatake sila sa ngalan ng rasismo

mga "hate crimes" nga raw ang mga nangyayaring ito

tinuring ba silang virus ng mga tarantado?

anang ulat, naganap sa panahon ng pandemya

ang napakaraming kaso nitong di masawata

bakit galit sa ibang kulay, ibang lahi sila

para lang ba sa puti iyang bansang Amerika

sa akdang Liwanag at Dilim, Jacinto'y nagsulat

ng ganito, "Iisa ang pagkatao ng lahat!"

anong ganda nito, talagang nakapagmumulat

ginintuang diwang ito sa kapwa'y ipakalat

rasismo'y laos na't sa pagpapakatao'y labag

rasismo'y mala-Hitler na dapat lamang matibag

tanging sa pagpapakatao natin masisinag

na kapwa'y kapatid, diwa't puso'y mapapanatag

- gregoriovbituinjr.

* mga litrato mula sa google

Anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

Anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

anong lupit, rasismo'y walang pagpapakatao

babanatan ka na dahil iba lang ang kulay mo

anong bangis ng gumawa't nagtataguyod nito

mas superyor ba sila kaysa migranteng narito

tila rasismo'y kadenang nakatali sa leeg

na di nila makalag, sa utak nila'y lumupig

sa kanilang sala, nawa budhi'y umusig

laban sa rasismong ito, tayo'y magkapitbisig

kasumpa-sumpa ang rasismong wala sa katwiran

na wala nang paggalang sa pantaong karapatan

rasismong ala-Hitler ay di nila matakasan

imbes ituring na kapatid, ang kapwa'y kalaban

nawa rasismo'y tabunan ng pakikipagkapwa

rasismo sana'y mawala't magmahalan ang kapwa

- gregoriovbituinjr.

* mga litrato mula sa google

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

Inihanda at ibinidyo ng inyong lingkod para sa zoom meeting ng Kamayan Forum,  sa hapon ng Marso 19, 2021. Naka-upload ang video sa facebook.

Magandang hapon po sa ating lahat, ako po'y magbabasa ng tula para sa ika-31 taon ng Kamayan Forum na nagsimula noong March 1990.

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

maalab na pagbati ang aking pinaaabot

sa Kamayan Forum sa kabutihang idinulot

sa kalikasan kaya marami ngayong naabot

at tumugon sa mga isyu't ngayon nakisangkot

ikalimang taon nito'y akin nang dinaluhan

na ang grupong CLEAR ang una nitong pangasiwaan

nakilala ko ang pangulo nitong si Vic Milan

ang bise'y si Butch Nava na nakita ko lang minsan

sekretaryo heneral ay si Ed Aurelio Reyes

o Sir Ding para sa marami, nakikipagtagis

ng talino sa sinumang ang opinyon ay labis;

siya'y magalang, sa talakayan man ay mabangis

wala na silang nagsimula nitong talakayan

dahil sa gintong adhika'y nagpatuloy pa naman

tatlong dekada'y nagdaan, forum pa ri'y nariyan

lalo na't ang Green Convergence ang bagong pamunuan

maraming samahang nabuo sa Kamayan Forum

tulad ng SALIKA na naririyan pa rin ngayon

salamat si Triple V, dumadalo'y di nagutom

Triple V na nag-isponsor ng mahabang panahon

sa bumubuo po ng Kamayan Forum, Mabuhay!

sa inyong lahat, taas noo kaming nagpupugay

sa inyong sa kalikasan ay nagsisilbing tunay

nawa'y magpatuloy pa tayong magkaugnay-ugnay

- gregoriovbituinjr.

03.19.21

Dapat, Lapat, Sapat, Tapat

DAPAT, LAPAT, SAPAT, TAPAT

DAPAT magsama-sama sa bawat pakikibaka

DAPAT kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

DAPAT sa pag-unlad ng bansa, lahat ay kasama

DAPAT walang maiiwan, kahit dukha pa sila

LAPAT sa mamamayan ang bawat nilang solusyon

LAPAT sa lupa ang bawat plano nila't kongklusyon

LAPAT sa masa bawat presyo ng bilihin ngayon

LAPAT sa katwiran ang bayan upang makabangon

SAPAT na pagkain sa hapag-kainan ng dukha

SAPAT na sahod at di kontraktwal ang manggagawa

SAPAT na proteksyon sa kababaihan at bata

SAPAT na pagkilala sa karapatan ng madla

TAPAT na pamumuno't batas di binabaluktot

TAPAT na paglilingkod, namumuno'y di kurakot

TAPAT na pangangasiwa, masa'y di tinatakot

TAPAT na pagsisilbi, lider ng bansa'y di buktot

- gregoriovbituinjr.

* kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad sa Pasig

Ang babala sa istiker ng dyip

Ang babala sa istiker ng dyip

sarkastikong istiker iyong talagang babala

sa mga kababaihan nitong namamasada

animo'y kaytindi ng libog sa kanyang konsensya

na di na iniisip ang magiging konsengkwensya

totoo ang pamagat, isa ngang babala yaon

pag babae'y di nag-ingat, baka siya'y ibaon

ng libag at libog ng kanilang mga ilusyon

mas matindi pa sa basta driver, sweet lover iyon

"Babala: sexy lang pwedeng sumakay" ang nasipat

di ito komedya, huwag ipagkibit-balikat

di ito patawa, ito'y banta, kaya mag-ingat

ito'y babala, kaya huwag kayong malilingat

sa pagsakay sa ganitong dyip, mag-ingat ang seksi

pag may nangyari sa kanya'y sinong magiging saksi

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa unahan ng dyip

Ibaba ang presyo ng bilihin

Ibaba ang presyo ng bilihin

kaytagal nang hiyaw: "Presyo ng Bilihin, Ibaba!"

ng mga kababaihan, di pa rin humuhupa

lehitimong kahilingan lalo ng mga dukha

sa mayayayamang nasa pamahalaang kuhila

"Sahod Itaas! Presyo Ibaba!" naman ang sigaw

ng mga manggagawa, kahilingan ngang kaylinaw

wasto ang panawagan lalo na't kayod kalabaw

pinagkakasya ang sweldong karampot kada araw

halina't suriin at pag-aralan ang lipunan

bakit laksa'y naghihirap, mayaman ay iilan

bakit presyo nitong bilihin ay nagtataasan

bakit may tiwali't kurakot sa kaban ng bayan

masyado nang api ang masa sa kapitalismo

ganitong sistemang bulok ay dapat nang mabago

- gregoriovbituinjr.

- litratong kuha ng makatang gala noong Pandaigdigang Araw ng Kababaihan, 03.08.21

Dahil lang ayaw makisangkot

Dahil lang ayaw makisangkot

1

dahil lamang ayaw makisangkot ng iba

sa mga panlipunang isyu at problema

kaya magdasal na lang ang alibi nila

magdasal ang sagot sa problema't trahedya

bahala na si lord, magdasal ka na lamang

kaysa makisangkot sa isyung panlipunan

kapwa'y bahalang gumawa ng kalutasan

basta sila'y magdasal ng magdasal na lang

2

sabi ng pari sa mga lumad o katutubo

pumikit kayo't magdasal pag may dusa't siphayo

pagmulat nila'y wala na ang lupaing ninuno

ari na ng simbahang sa kanila'y nagpayuko

katutubo'y naitaboy sa kanilang lupain

dati nilang lupa'y pinatag at tinayuan din

ng gusali't simbahan ng mga dayong nag-angkin

saka nagnegosyo, nagsamantala't nang-alipin

3 

manalangin ang sagot sa kanilang kaapihan

magdasal na lang kaysa karapata'y ipaglaban

ngayon, katutubo'y naitaboy sa kabundukan

dahil di nila kaya ang espada ng simbahan

magdasal lang at manahimik, buhay pa'y payapa

hustisya't karapatan man ay binabalewala

yumukod na lang sa mapagsamantalang kuhila

magdasal at tumunganga, dumaan man ang sigwa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Kwento ng isang utangero

Kwento ng isang utangero

ayokong buhay ko'y gugulin sa pagbabayad lang

ng noong kabataan ko'y kung anu-anong utang 

kaya pinanindigan ko nang huwag mangungutang

kung di tiyak na sa takdang oras ay mabayaran

dahil nakasalang sa utang ay mismong dignidad

at ang iyong salita kung di ka makapagbayad

tiyak na sa kahihiyan, sarili'y malalantad

higit pa sa katawang katanghalian binilad

talagang kayod kalabaw, trabaho ng trabaho

sa pagbabayad ng utang nakatuon ang ulo

pinapatay ang katawan mabayaran lang ito

di na madama ang esensya ng buhay sa mundo

limang taon, sampung taon, di pa bayad ang utang

pakiramdam niya, buhay niya'y palutang-lutang

nabubuhay lang siya sa pagbabayad ng utang

pulos pagtitipid hanggang bumigay ang katawan

sino na ngayong magbabayad ng kanyang inutang?

ang kanyang asawa't anak bang walang kinalaman?

paano sila kung kunin siya ni Kamatayan?

ang ganitong trahedya'y paano maiiwasan?

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

Sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

sa likod ng bawat ilusyon ay katotohanan

lalo't may tagapagligtas ang tingin sa halalan

lalo't may idolong ang tingin nila'y kasagutan

sa mga hinaing ng masa, dusa't kahirapan

may katotohanan sa likod ng bawat ilusyon

na di pala tagapagligtas ang nanalong iyon

kundi berdugo, uhaw sa dugo, idolong maton

na pinauso ang patayan, takot, ngunit pikon

isang mapanganib na pinunong sadyang salbahe

isang pula ang hasang na di mo basta makanti

isang sigang tila kaaway lagi ang babae

isang ilusyon sa masang sa burgesya nga'y api

dapat nang pawiin ang usok ng ilusyong ito

ang totoo'y uhaw pala sa dugo ang idolo

kung tatakbo pa ang anak at ito'y mananalo

bansa'y lalong kawawa, dapat lamang ilampaso

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa isang lugar niyang napuntahan

Dahil ako'y makata ng sambayanan

Dahil ako'y makata ng sambayanan

di ako makata ng pag-ibig, inaamin ko

makata ng lumbay, ngayon, makata ng obrero

pangarap kong maitayo'y lipunang makatao

sapagkat ako'y panig sa kapwa proletaryado

ito'y isang tungkuling malaon ko nang niyakap

ito'y isang gawaing kaytagal ko nang tinanggap

di ito hangarin upang makaahon sa hirap

kundi masa'y pukawin, itaguyod ang pangarap

huwag akong usigin sa minsang pagkatulala

panahon iyon ng tuwinang trabaho't pagkatha

huwag mo akong patigilin sa aking pagtula

laksang panahon ang ginugugol ko sa pag-akda

sapagkat ito ako, makata ng sambayanan

ilayo ako sa tungkuling ito'y kamatayan

- gregoriovbituinjr.

Ang langit at alapaap

ang langit at alapaap

ay nariyang lumilingap

ang diwata at bulaklak

ay naroroon sa lambak

bakit laging hinahanap

ang di naman mahagilap

iiyak ba o hahalakhak

ang umiinom ng alak

pinagmasdan ko ang ulap

habang tila nangangarap

alagaan ang pinitak

para sa bukas ng anak

buhay ma'y aandap-andap

huwag sanang mapahamak

atin kayang magagagap

na puputi rin ang uwak

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Kwento ng makatang hangal

kwento ng makatang hangal:

sa umaga'y nag-almusal

sa tanghali'y nagpakasal

sa hapon ay isinakdal

sa gabi'y nagpatiwakal

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Papanagutin ang utak ng patayan

Papanagutin ang utak ng patayan

kultura ng kamatayan ang kanilang dinala

na nang maupo sa pwesto'y binalingan ang masa

kabi-kabila ang ibinubuwal sa kalsada

ngingisi-ngisi lang ang burgesya't kapitalista

nadarama natin sa labas ang LAMIG ng gabi

lalo na't sinisinta ang kaulayaw, katabi

maagang umuwi't iwasan ang LAGIM ng gabi

na kayrami nang itinimbuwang sa tabi-tabi

pagpaslang, alam nating lahat na mali ang gayon

subalit tuwang-tuwa ang halimaw nilang poon

pumayapa na raw ang laot ng kutya't linggatong

nabawasan daw ang krimen sa magdamag, maghapon

walang anumang proseso o pang-uusig man din

basta napagdiskitahan ka'y agad papatayin

may utak sa patayan ay dapat lamang usigin

silang berdugong uhaw sa dugo'y papanagutin

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa Black Friday Protest, 03.12.21

Uhaw sa dugo

UHAW SA DUGO

uhaw sa dugo, walang pakundangan

yaong mga salarin kung pumaslang

kayrami nang sa lupa'y tumimbuwang

kayrami nang tinimbuwang ng bu-ang

kaybilis kumalabit ng gatilyo

dahil atas ng teroristang amo

dugo'y pinabaha, parang delubyo

dahil atas ng bu-ang na pangulo

nakalulungkot ang mga nangyari

nadadamay na pati inosente

nakagagalit bawat insidente

masahol sila sa hayop, kaytindi

di na sapat ang sigaw ng hustisya

hangga't may utos ay nakaupo pa

sa pwesto nga'y dapat patalsikin na

ang utak, ang tunay na terorista

- gregoriovbituinjr.

* kinatha para sa Black Friday Protest, 03.12.21; binasa't binidyo ng ilang kasama nang binigkas

* kuhang litrato ng makatang gala sa tapat ng NHA

G, GA, GARA, GARAPA, GARAPATA

G, GA, GARA, GARAPA, GARAPATA

G

lagi kong nakikita lalo na't may kaugnayan

umpisang letra ng Gregorio, Gorio, aking ngalan

malalaking simbolo ito: Ground Floor, Globe, Gmail man

at doble G kapag galunggong ang nasa isipan

GA

minsan, iyan ang tawag ko sa tangi kong palangga

pagkat iniibig ko't sa akin nag-aalaga

lalo't sa dambana ng magigiting ay sumumpa

magsasama sa hirap, ginhawa, ligaya't luha

GARA

isang salitang tumutukoy sa magandang ayos

ng ilang bagay-bagay sa natatanaw nang lubos

sa mata'y humahalina, sa puso'y tumatagos 

pagod man, pag may magara, dama'y nakakaraos

GARAPA

maliliit na bote itong sinisigaw nila

"bote, dyaryo, garapa" yaong hiyaw sa kalsada

kung mayroon ka niyan, sa kanila na'y ibenta

pagkat ireresiklo, may pera nga sa basura

GARAPATA

sa likod ng aso ang garapata'y gumagapang 

kaya kamot ng kamot ang asong di na malibang

pag ang alaga mong aso'y iyong pinaliguan

laking ginhawa niya't kaysarap ng pakiramdam

- gregoriovbituinjr.